In de media

In het buitengebied van Markelo is onrust ontstaan nadat een weiland pal naast een kinderopvang zou worden gebruikt voor lelieteelt. En dat is in strijd met de afspraken die de gemeente Hof van Twente heeft gemaakt rond de teelt. Dankzij oplettende ouders gaat het plan niet door.

Intensieve bollenteelt, zoals lelieteelt, ligt onder een vergrootglas. Er wordt in die vorm van akkerbouw namelijk veel gewerkt met pesticiden. Er zijn zorgen over wat voor gevolgen dat landbouwgif heeft op de volksgezondheid.

Het inademen van die minuscule deeltjes kan ziek maken. In Frankrijk is een neurologische aandoening als Parkinson al officieel erkend als ziekte veroorzaakt door landbouwgif. In Nederland nog niet. Het gebruikte gif is in volgens de wet legaal, maar de roep om andere regelgeving groeit.

Lees het hele artikel hier.

Inwoners van Kootwijk maken zich zorgen over de komst van een grootschalig lelieveld vlakbij beschermde natuur. Omwonenden roepen op tot het verbod van het gebruik van pesticiden in de nabijheid van woonwijken en kwetsbare natuur.

De omwonenden maken zich zorgen om de bestrijdingsmiddelen die op de bloemen gespoten worden. “Er is geen enkele melding gedaan wanneer er gespoten wordt. We kunnen onze ramen niet dichtdoen als het nodig is, kinderen spelen buiten en mensen hangen de was op. Het gif waait zo onze moestuinen in”, vertelt inwoner Henri Thomassen.

Voor de teelt van lelies worden ruim vier keer zoveel bestrijdingsmiddelen gebruikt als bij andere gewassen als aardappelen of tulpen. De middelen zijn getest en goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden, maar worden toch in verband gebracht met parkinson, alzheimer en ALS.

Natuurvergunning
De inwoners maken zich zorgen om de omliggende beschermde Natura2000-gebieden. De Raad van State oordeelde op 2 april dat de bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de lelieteelt, mogelijk schadelijk zijn voor de natuur.

Lelietelers moeten daarom voortaan een natuurvergunning aanvragen om bestrijdingsmiddelen te mogen gebruiken. De groep eist handhaving van de regels en onmiddellijke stopzetting van de gifspuitactiviteiten zolang de vereiste natuurvergunningen ontbreken.

Lees het hele artikel van omroep Gelderland hier.

Tuinplanten waar insecten in het voorjaar graag op zitten, zoals lavendel, vlinderstruiken, struikmargrieten en klokjesbloemen, blijken in veel gevallen vol te zitten met pesticiden. Uit onderzoek van het BNNVARA-programma Kassa bleek dat er 27 soorten pesticiden in en op de voorjaarsbloeiers zaten.

Het onderzoek is voor het vijfde jaar uitgevoerd door PAN-NL, Pesticide Action Network Netherlands, dat als doel heeft het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen uit te bannen. Voor het eerst werden geen verboden bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Maar ook pesticiden die zijn toegestaan, zijn schadelijk voor insecten.

Kassa kocht de planten voor het onderzoek bij Welkoop, Intratuin en Praxis. De bestrijdingsmiddelen worden gebruikt tegen schimmels en andere ziekteverwekkers.

Dode bijen
Welkoop komt het slechtst uit de test. Op vier van de vijf planten uit die winkel, werden zo veel schadelijke stoffen per kilogram aangetroffen, dat er bij contact bijvoorbeeld duizenden luzernebehangersbijen mee kunnen worden gedood, zeggen de onderzoekers. Bijen en andere bestuivers zitten het vaakst op de bloemen.

Lees hier het hele NOS artikel.

Prachtig paarse lavendel, mooie vlinderstruiken. Het zijn planten waar je in het voorjaar niet alleen jezelf, maar ook de insecten een plezier mee doet. Althans, dat denk je. Uit onderzoek naar de aanwezigheid van pesticiden op voorjaarsbloeiers als lavendel, vlinderstruiken, klokjesbloemen en struikmargrieten blijkt dat er 27 verschillende pesticiden in en op de planten zitten.

Kassa kocht als steekproef deze populaire voorjaarsbloemen bij Welkoop, Intratuin en Praxis. Het onderzoek naar pesticiden is uitgevoerd door PAN-NL, dat al jaren strijdt tegen schadelijke bestrijdingsmiddelen voor mens, plant en dier.

In zeven van de tien planten werden stoffen gevonden die zeer giftig zijn en gevaarlijk voor zowel insecten als mensen en de natuur. PAN-NL onderzoekt nu voor het vijfde jaar voorjaarsplanten. Dit jaar werden voor het eerst geen verboden pesticiden aangetroffen. Maar dat betekent niet dat ze niet schadelijk zijn voor insecten.

Benieuwd naar alle bevindingen? Lees het rapport met het onderzoek van PAN-NL en Kassa (pdf.)

Gemeente Westerveld ga handhaven op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bollen en lelieteelt rondom Wapserveen. Niet voor de natuur maar vanwege de gezondheid van de inwoners. Die oproep doen angstige inwoners van het dorp. Want als je de GGD-regels opvolgt als er gewasbeschermingsmiddelen worden gespoten kunnen kinderen niet meer buiten rondlopen zo zegt het Burgercollectief Gifvrij Wapserveen.

Ze willen dat de gemeente gaat handhaven. De Natuurbeschermingswacht heeft namens de inwoners bij de gemeente Westerveld een verzoek in gediend om dat binnen een week te gaan doen. Want de tulpen staan al op het land en de eerste leliebollen gaan nu de grond in.

Veel Parkison en ALS
Huisarts Evelien van Soldt uit Wapserveen draait bij verschillende huisartsen in de regio diensten. Ze is geschrokken van het relatief hoge aantal gevallen van Parkinson en ALS. “Ook bij jonge mensen. En als je dat afzet tegen het relatief lage aantal inwoners dat hier leeft dan zegt dat iets. Tot bewezen is dat de gewasbeschermingsmiddelen niet schadelijk zijn moet de gemeente het gebruik verbieden. Bij twijfel niet spuiten.”

Lees hier hele artikel van NOS.

Een op de vier consumenten zegt minder bloemen en planten te kopen vanwege zorgen over gewasbeschermingsmiddelen. Bezorgde klanten pleiten voor strengere regels en meer transparantie. Dat blijk uit onderzoek in vier Europese landen.

De onderzoeksresultaten zijn gepresenteerd door Bloemenbureau Holland en onderzoeksbureau Kantar in het webinar ‘Consument & Duurzaamheid’. Het onderzoek is gedaan onder consumenten in Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Of consumenten hun gedrag echt aanpassen, dat is met dit onderzoek niet te zeggen.

Nederlandse consumenten zijn het meest bezorgd over gewasbeschermingsmiddelen, CO2-uitstoot en stikstof. In Duitsland en Frankrijk zijn de zorgen meer gericht op watergebruik. Consumenten in het Verenigd Koninkrijk zien in het gebruik van veen het grootste probleem.

Volgens de onderzoekers moet de sierteeltsector het vertrouwen van consumenten versterken. Daarnaast moet de keten laten zien welke stappen worden gezet naar een duurzamere productie. ‘De consument wil graag blijven genieten van bloemen en planten, maar wel met een gerust hart’, concluderen de onderzoekers.

Artikel komt van Nieuwe Oogst.

More than 40% of pesticides discovered in dust linked to toxic effects including cancer and hormone disruption.

Almost 200 pesticides have been found by a study examining dust in homes around Europe, as scientists say regulators need to take “toxic cocktail” of chemicals into account when banning or restricting the use of pesticides.

Scientists say their research supports the idea that regulators should assess the risks posed by pesticides when they react with other chemicals, as well as individually. They say this should apply to substances already in use, as well as those yet to be approved.

In preliminary findings from the largest study of its kind, scientists examining household dust from homes in 10 European countries in 2021 detected 197 pesticides in total.

More than 40% of the pesticides found in the dust have been linked to highly toxic effects, including cancer and disruption of the hormonal system in humans.

The number of pesticides in each home ranged between 25 and 121, and levels of pesticides tended to be higher in the homes of farmers.

Prof Paul Scheepers, of the Radboud Institute for Biological and Environmental Sciences, said: “We have many epidemiological studies showing that diseases are associated with mixtures of pesticides.”

He said the pesticides in dust found their way into people homes via shoes, as well as cats and dogs. “If we don’t take off the shoes at the doorstep, then we take in a lot of dirt from outside. Pets are also a source,” Scheepers said.

There are many studies indicating that animals collect certain contaminations, also including pesticides, from outdoors. Another group are the consumer products that we bring into our homes any pesticides that we buy in the shop for certain reasons, and an important source is flea and tick treatments for pets.

Lees het hele artikel in The Guardian.

Vorige week kwam er goed nieuws over pesticide: er is nu een natuurvergunning nodig voor het gebruik van ál deze giftige stoffen. “Die uitspraak is baanbrekend”, aldus columnist Patrick Jansen. “Hij betekent níet dat er voortaan geen pesticiden mogen worden gebruikt, maar wél dat je eerst moet aantonen dat het écht geen kwaad kan.”

Of ik misschien een positieve column kon schrijven deze keer, tussen al het nare nieuws over oorlogen en een president die probeert dictator te worden. Wel, dat positieve nieuws is er en het gaat over pesticiden – gif om planten en dieren mee te doden waar je last van hebt.

Vorige week hoorde u al van Raoul Beunen dat de Raad van State heeft bevestigd dat voor het gebruik van pesticiden een natuurvergunning nodig is. Niet alleen voor evident foute situaties zoals lelieteelt pal naast Natura 2000-gebieden, maar voor álle gebruik van pesticiden in álle teelten. Ook aardappelen en bieten bijvoorbeeld. De Staatsraad erkent dat pesticiden gevaar kunnen opleveren voor mensen en voor de natuur, zélfs al zijn ze goedgekeurd, en stelt dat de overheid dús op het gebruik moet toezien.

Die uitspraak is baanbrekend. Hij betekent níet dat er voortaan geen pesticiden mogen worden gebruikt, maar wél dat je eerst moet aantonen dat het écht geen kwaad kan. Zeker pal naast natuurgebieden zal dat vaak niet mogelijk zijn. Maar OK, baanbrekende uitspraken is één ding, die daadwerkelijk toepassen is een heel ander verhaal. Ook dat vertelde Raoul Beunen deze week in zijn oratie. Oók over stikstof deed de Raad van State zo’n baanbrekende uitspraak, maar zes jaar later is er nog weinig gebeurd om de stikstofuitstoot terug te dringen.  

Lees hier de hele column van Patrick Jansen bij Vroege Vogels.

Er is een duidelijke link tussen het gebruik van bestrijdingsmiddelen en de ziekte van Parkinson, zegt parkinsononderzoeker Bas Bloem van het Radboudumc in Nijmegen. Maar om dat verband per regio in Nederland aan te tonen ‘is razend ingewikkeld’, zo blijkt.

In delen van de Betuwe wonen relatief veel mensen die lijden aan parkinson, bleek eerder uit onderzoek van De Gelderlander. Van oudsher worden in het gebied veel bestrijdingsmiddelen gebruikt door fruit- en groentetelers. Kun je een kaart maken waarop je de link ziet tussen dit soort gebieden in Nederland en de ruim 55.000 parkinsonpatiënten in ons land, vroegen neuroloog Bas Bloem en andere wetenschappers zich al eerder af.

Dat onderzoek is nu af, zegt Bloem, hoogleraar aan het Radboudumc en landelijk bekend als parkinsononderzoeker. ,,Het is nog niet naar buiten gebracht. Maar ik kan alvast verklappen dat het razend ingewikkeld is om zo’n kaart vast te stellen.”

Lees hier het hele artikel.

LAREN/LOCHEM – De geplande lelieteelt op een perceel op de hoek van Markeloseweg en Warfveendijk, in het buitengebied van Laren, is van de baan. Dat meldde wethouder Marja Eggink maandagavond in een reactie op een motie van LochemGroen!, GroenLinks en PvdA waarin werd gepleit voor verkenning van de mogelijkheden om de teelt van lelies tegen te houden. Overleg met de grondeigenaar en de akkerbouwer heeft opgeleverd dat wordt afgezien van lelies. Er wordt, volgens de wethouder, gezocht naar een ander gewas.

Er was onrust ontstaan over de plannen. Het tv-programma ‘Een Vandaag’ besteedde er afgelopen weekend aandacht aan. Lelies worden intensief bespoten en de middelen die hiervoor worden gebruikt worden – op z’n minst – verdacht van negatieve gevolgen voor de gezondheid. Zo wordt een relatie gelegd met Parkinson en andere neurologische aandoeningen. Omwonenden maken zich zorgen over de gevolgen voor gezondheid, waterkwaliteit en milieu.

Wakker

Fractievoorzitter Calle Janssen van LochemGroen! trok zich de bezorgdheid en de emoties van omwonenden aan en trok ten strijde. Hij stelde een motie op een voor hem en zijn partij gebruikelijke stevige toon en stuurde die rond naar andere raadsfracties. Janssen vertelde maandavond, tijdens een raadsvergadering: “Ik werd ‘s nacht daarna wakker en dacht, ‘nee, zo moet ik het niet doen’.” Daarop formuleerde hij een motie op mildere toon in de hoop daar een meerderheid voor te krijgen. Dat lukte, want de motie werd uiteindelijk door alle partijen gesteund.

De teelt van lelies is niet onomstreden, maar niet verboden en de gebruikte middelen zijn toegelaten. De gemeente kan dan dus geen verbod forceren op basis van het gebruik van die middelen. In buurgemeente Hof van Twente werd in februari een motie aangenomen waarmee het college van B&W werd opgeroepen om te onderzoeken wat de juridische mogelijkheden zijn om de lelieteelt te verbieden en te beperken. Dit kan mogelijk geregeld worden via het omgevingsplan.

Lees hier het hele artikel.

Zolang lelietelers niet kunnen aantonen dat het gebruik van pesticiden ongevaarlijk is voor de natuur, moeten ze een natuurvergunning aanvragen, oordeelt de Raad van State.

De provincie Drenthe had een vergunning moeten eisen voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de teelt van lelies in de buurt van het Holtingerveld, een Europees beschermd Natura 2000-gebied. Zo oordeelt de Raad van State woensdagochtend, in een zaak tegen die provincie, aangespannen door Milieudefensie.

De uitspraak heeft grote gevolgen voor de lelieteelt. De provincie Drenthe meende dat wanneer een lelieveld op minstens 250 meter afstand van het natuurgebied ligt, dat voldoende waarborg biedt om negatieve gevolgen van pesticiden voor de natuur uit te sluiten. De Raad van State ziet dat anders: die afstand is niet wetenschappelijk onderbouwd.

Negatieve gevolgen

Dat betekent dat iedere lelieteler in Nederland, op welke afstand van een natuurgebied deze ook teelt, voortaan een natuurvergunning nodig heeft.

‘Wanneer onzeker is welke gevolgen een activiteit heeft voor een Natura 2000-gebied’, zo schrijft de Raad van State in een toelichting, ‘maar er wel aanwijzingen zijn voor negatieve gevolgen, is nader onderzoek noodzakelijk. Zolang dat ontbreekt, moet uit voorzorg worden aangenomen dat een natuurvergunning nodig is.’

Insecten en andere beschermde soorten

De Raad schrijft ook: ‘Er is nog veel onbekend over de mogelijke effecten van gewasbeschermingsmiddelen in de lelieteelt voor Natura-200 gebieden. Maar uit wat Milieudefensie in deze zaak naar voren heeft gebracht, wordt wel duidelijk dat er effecten kunnen zijn.’

Er zijn concentraties van meerdere pesticiden gevonden in het Holtingerveld, die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben voor insecten en andere beschermde soorten. ‘Aan zulke mogelijke negatieve effecten mag niet worden voorbijgegaan’, stelt de Raad.

Lees het hele artikel in de Trouw.

Trillen, stijfheid en spraakproblemen zijn slechts enkele symptomen van Parkinson, de snelst groeiende hersenziekte ter wereld. Wetenschappers leggen steeds vaker een verband tussen het gebruik van bestrijdingsmiddelen en het ontstaan van de ziekte. We hebben het er vanavond over met Parkinson onderzoeker Bas Bloem.

Bekijk de hele aflevering van Eva Jinek hier.