In de media

Een grootschalig internationaal onderzoek met ratten laat een statistisch significant verband zien tussen glyfosaat – de werkzame stof van onkruidverdelger Roundup – en kanker. Deskundigen noemen de bevindingen “baanbrekend” en “zorgwekkend”. Zij vinden dat de Europese toelatingsautoriteiten de stof zo snel mogelijk moeten herbeoordelen. 

Onderzoekers uit Europa en de Verenigde Staten vonden onder meer een statistisch significant verband tussen glyfosaat en leukemie. Ook was er een link met meer dan tien andere tumoren, waaronder huid- en leverkanker. Daniele Mandrioli, die de leiding had over de studie, vertelt dat er met drie verschillende concentraties glyfosaat is getest. “We zagen in elke testgroep meerdere tumoren. Dat versterkt het bewijs dat de stof kankerverwekkend is.” 

De onderzoekers van onder meer het Ramazzini Instituut, King’s College London en Boston College hebben niet alleen de werkzame stof glyfosaat getest, maar ook twee pesticiden mét glyfosaat, waaronder een type Roundup dat in Europa wordt gebruikt. 

Lees het hele artikel hier op Zembla.

Drenthe komt toch met apart beleid voor de lelieteelt. Alle telers moeten aan kunnen tonen dat ze met hun gewasbeschermingsmiddelen geen schade toebrengen aan Natura 2000-gebieden. Kunnen ze dat niet, dan moeten ze bij de provincie een vergunning aanvragen en toetst de provincie die.

De provincie moet ook wel na een uitspraak van de Raad van State. Uiteindelijk gaat de provincie ook handhaven. Mogelijk komt er een tijdelijk verbod op uitbreiding van de lelieteelt. Verder wil de provincie ook een langjarig onderzoek naar de effecten van gewasbeschermingsmiddelen in de natuur.

Gevolg Raad van State

En dat terwijl de provincie – vooral door de BBB in de coalitie – inzette op geen extra regels bovenop landelijk beleid. Maar Drenthe moet nu wel door de jongste uitspraak van de Raad van State. Die oordeelde op 2 april dat de provincie Drenthe niet kan bewijzen dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt binnen 250 meter van een Nataura 2000-gebied geen schade oplevert.

Dus zullen telers met een zogeheten voor-toets aan moeten tonen dat ze geen negatieve effecten veroorzaken voor de natuur. Kunnen ze dat niet aantonen, dan moeten ze een vergunning aanvragen bij de provincie, die dan de voor-toets doet. Afhankelijk van die uitkomst krijgt een lelieteler wel of geen vergunning.

Nog niet handhaven

Heeft een teler geen vergunning terwijl dat toch moet? Dan gaat de provincie handhaven. Maar nog niet in 2025, want er komt een overgangsjaar. Dat betekent dat in de meeste gevallen niet wordt opgetreden bij een overtreding, maar dat eerst een waarschuwing volgt. Dat geldt overigens niet voor telers die al eerder een waarschuwing kregen voor teelt binnen 250 meter van een Natura 2000-gebied. Zij kunnen dit teeltseizoen, bij een nieuwe overtreding dicht bij Natura 2000, al wel te maken krijgen met handhaving.

In 2025 kiest de provincie voor een overgangsjaar, omdat op het moment van de uitspraak veel teelten al in de grond zaten. Telers konden niet weten dat zij een voor-toets moesten aanleveren.

Lees het hele artikel hier op RTV Drenthe.

Marcia Luyten

Een stipje dat van de atlas verdwijnt zodra je uitzoomt, ineens frontlinie van verzet: Wapserveen. Dorp van achthonderd Drentenaren, rietgedekte hoeves omzoomd door de Wapserveensche Aa en rechte blokken groen. Gifgroen, want boerderijen werden woonvilla’s en koeien, aardappelen, rogge en tarwe werden lelies.

Een hectare zomertarwe wordt volgens de Rekenkamer bespoten met 1 kilo ‘werkzame stof’. Een hectare lelies met 114 kilo. Nu hebben kinderen er leukemie, jonge mensen ALS en parkinson, en zet het rustieke Wapserveen zichzelf op de landelijke kaart.

Lees de hele column hier in De Volkskrant.

Dolf Jansen

Vorige week liep ik door een gang in het Tweede Kamergebouw. Overal om me heen zag ik verwijzingen naar de prachtige maar bedreigde natuur, insecten, bloemen, bossen, vrolijke varkens en bezorgde koeien, de aanduiding dat er Geen Planeet B bestaat, u begrijpt, ik was bij de Partij voor de Dieren.

Waarom? Ik moest daar even langs. Aan het eind van diezelfde gang zijn namelijk de burelen van de BBB, en daar was ik uitgenodigd. Om een podcast lang in gesprek te gaan met partijleider Van der Plas, voor ‘BBBonje’. Het idee: Van der Plas gaat in gesprek met mensen die het met haar oneens zijn, en andersom ook vaak. Niet geheel onterecht dus dat ze bij mij terechtkwamen. En omdat ik, hier en in mijn komende oudejaarsvoorstelling, pleit voor dat gesprek, het openstaan (juist) voor afwijkende meningen en emoties, nam ik de uitnodiging aan.

Lees de hele column hier in Trouw.

De Drentse gemeente Westerveld gaat onderzoek doen naar de juridische mogelijkheden om de teelt van lelies te beperken. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de mogelijkheid om bollenvelden in de buurt van basisscholen en woonwijken te verbieden en een limiet te stellen aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

De gemeenteraad nam dat besluit gisteravond, na onder meer een emotionele brief aan de Tweede Kamer van huisarts Evelien van Soldt uit Wapserveen.

Volgens de arts leidt het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de sierteelt tot “zorgwekkende gezondheidsontwikkelingen” in haar dorp, dat deel uitmaakt van de gemeente Westerveld. De ziekte van Parkinson komt daar relatief veel voor, net als de zeldzame spierziekte ALS. “Op één basisschool zitten drie kinderen met leukemie”, schrijft de huisarts in de brief, die werd ondertekend door meer dan 400 andere artsen.

Betere afspraken

De gemeenteraad voelt niets voor een algeheel verbod op bestrijdingsmiddelen. “We hebben meer aan betere afspraken met telers dan dat we hier stoere uitspraken doen die geen stand houden”, aldus CDA-raadslid Gerjo Ballast bij RTV Drenthe. “We willen weten waar de piketpaaltjes geslagen kunnen worden.”

Zowel voor- als tegenstanders van de lelieteelt waren gisteravond naar het gemeentehuis gekomen. In de stromende regen verzamelden zich eerst ruim honderd trekkers met bollenboeren. Even later meldden zich bijna evenveel tegenstanders, maar de sfeer bleef gemoedelijk en er werden alleen wat leuzen geroepen.

Lees het hele artikel hier op NOS.

Westerveld heeft met de lelieteelt een steeds giftiger dossier in handen. Steeds meer mensen richten hun blik op de gemeente, die het ook niet lijkt te weten.

De nieuwe en anonieme actiegroep ‘Boze Burgers van Westerveld’ spoot begin deze week met gele verf ‘Pas op, landbouwgif’ op de toegangswegen van alle dorpen in Westerveld. Het betekende het startsein van een onrustige week.

In de gemeente worden, soms op enkele tientallen meters van huizen, lelies geteeld en bespoten met pesticiden. Deze gewasbeschermingsmiddelen worden in verband gebracht met neurologische aandoeningen zoals Parkinson, ALS en Alzheimer en met kanker. Zie hier de zorgen van een deel van de inwoners. Die vinden dat de gemeente haar zorgplicht verkwanselt: de verantwoordelijkheid om te zorgen voor een veilige, gezonde en schone leefomgeving.

Zorgen weggespoten
Kennelijk was de verf niet bedoeld om permanent aanwezig te zijn, want een dag later had de gemeente alle gele ‘waarschuwingen’ alweer weggepoetst. Uit het gemeentehuis van Diever kwam een stevig signaal: de gemeente deed aangifte tegen de actievoerders. Ook wil Westerveld de kosten verhalen op de actiegroep.

Of een aangifte de toch al giftige sfeer rondom de lelieteelt ten goede komt, is zeer de vraag. Had de factuur van het schoonmaakbedrijf niet volstaan? Tegenstanders van de lelieteelt zien dit als bewijs dat Westerveld op de hand is van de lelieteler. Voor hen voelt het alsof hun zorgen met een hogedrukspuit worden weggespoten.

Lees het hele artikel hier.

In het buitengebied van Markelo is onrust ontstaan nadat een weiland pal naast een kinderopvang zou worden gebruikt voor lelieteelt. En dat is in strijd met de afspraken die de gemeente Hof van Twente heeft gemaakt rond de teelt. Dankzij oplettende ouders gaat het plan niet door.

Intensieve bollenteelt, zoals lelieteelt, ligt onder een vergrootglas. Er wordt in die vorm van akkerbouw namelijk veel gewerkt met pesticiden. Er zijn zorgen over wat voor gevolgen dat landbouwgif heeft op de volksgezondheid.

Het inademen van die minuscule deeltjes kan ziek maken. In Frankrijk is een neurologische aandoening als Parkinson al officieel erkend als ziekte veroorzaakt door landbouwgif. In Nederland nog niet. Het gebruikte gif is in volgens de wet legaal, maar de roep om andere regelgeving groeit.

Lees het hele artikel hier.

Inwoners van Kootwijk maken zich zorgen over de komst van een grootschalig lelieveld vlakbij beschermde natuur. Omwonenden roepen op tot het verbod van het gebruik van pesticiden in de nabijheid van woonwijken en kwetsbare natuur.

De omwonenden maken zich zorgen om de bestrijdingsmiddelen die op de bloemen gespoten worden. “Er is geen enkele melding gedaan wanneer er gespoten wordt. We kunnen onze ramen niet dichtdoen als het nodig is, kinderen spelen buiten en mensen hangen de was op. Het gif waait zo onze moestuinen in”, vertelt inwoner Henri Thomassen.

Voor de teelt van lelies worden ruim vier keer zoveel bestrijdingsmiddelen gebruikt als bij andere gewassen als aardappelen of tulpen. De middelen zijn getest en goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden, maar worden toch in verband gebracht met parkinson, alzheimer en ALS.

Natuurvergunning
De inwoners maken zich zorgen om de omliggende beschermde Natura2000-gebieden. De Raad van State oordeelde op 2 april dat de bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de lelieteelt, mogelijk schadelijk zijn voor de natuur.

Lelietelers moeten daarom voortaan een natuurvergunning aanvragen om bestrijdingsmiddelen te mogen gebruiken. De groep eist handhaving van de regels en onmiddellijke stopzetting van de gifspuitactiviteiten zolang de vereiste natuurvergunningen ontbreken.

Lees het hele artikel van omroep Gelderland hier.

Tuinplanten waar insecten in het voorjaar graag op zitten, zoals lavendel, vlinderstruiken, struikmargrieten en klokjesbloemen, blijken in veel gevallen vol te zitten met pesticiden. Uit onderzoek van het BNNVARA-programma Kassa bleek dat er 27 soorten pesticiden in en op de voorjaarsbloeiers zaten.

Het onderzoek is voor het vijfde jaar uitgevoerd door PAN-NL, Pesticide Action Network Netherlands, dat als doel heeft het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen uit te bannen. Voor het eerst werden geen verboden bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Maar ook pesticiden die zijn toegestaan, zijn schadelijk voor insecten.

Kassa kocht de planten voor het onderzoek bij Welkoop, Intratuin en Praxis. De bestrijdingsmiddelen worden gebruikt tegen schimmels en andere ziekteverwekkers.

Dode bijen
Welkoop komt het slechtst uit de test. Op vier van de vijf planten uit die winkel, werden zo veel schadelijke stoffen per kilogram aangetroffen, dat er bij contact bijvoorbeeld duizenden luzernebehangersbijen mee kunnen worden gedood, zeggen de onderzoekers. Bijen en andere bestuivers zitten het vaakst op de bloemen.

Lees hier het hele NOS artikel.

Prachtig paarse lavendel, mooie vlinderstruiken. Het zijn planten waar je in het voorjaar niet alleen jezelf, maar ook de insecten een plezier mee doet. Althans, dat denk je. Uit onderzoek naar de aanwezigheid van pesticiden op voorjaarsbloeiers als lavendel, vlinderstruiken, klokjesbloemen en struikmargrieten blijkt dat er 27 verschillende pesticiden in en op de planten zitten.

Kassa kocht als steekproef deze populaire voorjaarsbloemen bij Welkoop, Intratuin en Praxis. Het onderzoek naar pesticiden is uitgevoerd door PAN-NL, dat al jaren strijdt tegen schadelijke bestrijdingsmiddelen voor mens, plant en dier.

In zeven van de tien planten werden stoffen gevonden die zeer giftig zijn en gevaarlijk voor zowel insecten als mensen en de natuur. PAN-NL onderzoekt nu voor het vijfde jaar voorjaarsplanten. Dit jaar werden voor het eerst geen verboden pesticiden aangetroffen. Maar dat betekent niet dat ze niet schadelijk zijn voor insecten.

Benieuwd naar alle bevindingen? Lees het rapport met het onderzoek van PAN-NL en Kassa (pdf.)

Gemeente Westerveld ga handhaven op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bollen en lelieteelt rondom Wapserveen. Niet voor de natuur maar vanwege de gezondheid van de inwoners. Die oproep doen angstige inwoners van het dorp. Want als je de GGD-regels opvolgt als er gewasbeschermingsmiddelen worden gespoten kunnen kinderen niet meer buiten rondlopen zo zegt het Burgercollectief Gifvrij Wapserveen.

Ze willen dat de gemeente gaat handhaven. De Natuurbeschermingswacht heeft namens de inwoners bij de gemeente Westerveld een verzoek in gediend om dat binnen een week te gaan doen. Want de tulpen staan al op het land en de eerste leliebollen gaan nu de grond in.

Veel Parkison en ALS
Huisarts Evelien van Soldt uit Wapserveen draait bij verschillende huisartsen in de regio diensten. Ze is geschrokken van het relatief hoge aantal gevallen van Parkinson en ALS. “Ook bij jonge mensen. En als je dat afzet tegen het relatief lage aantal inwoners dat hier leeft dan zegt dat iets. Tot bewezen is dat de gewasbeschermingsmiddelen niet schadelijk zijn moet de gemeente het gebruik verbieden. Bij twijfel niet spuiten.”

Lees hier hele artikel van NOS.

Een op de vier consumenten zegt minder bloemen en planten te kopen vanwege zorgen over gewasbeschermingsmiddelen. Bezorgde klanten pleiten voor strengere regels en meer transparantie. Dat blijk uit onderzoek in vier Europese landen.

De onderzoeksresultaten zijn gepresenteerd door Bloemenbureau Holland en onderzoeksbureau Kantar in het webinar ‘Consument & Duurzaamheid’. Het onderzoek is gedaan onder consumenten in Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Of consumenten hun gedrag echt aanpassen, dat is met dit onderzoek niet te zeggen.

Nederlandse consumenten zijn het meest bezorgd over gewasbeschermingsmiddelen, CO2-uitstoot en stikstof. In Duitsland en Frankrijk zijn de zorgen meer gericht op watergebruik. Consumenten in het Verenigd Koninkrijk zien in het gebruik van veen het grootste probleem.

Volgens de onderzoekers moet de sierteeltsector het vertrouwen van consumenten versterken. Daarnaast moet de keten laten zien welke stappen worden gezet naar een duurzamere productie. ‘De consument wil graag blijven genieten van bloemen en planten, maar wel met een gerust hart’, concluderen de onderzoekers.

Artikel komt van Nieuwe Oogst.