Aan: Leden van de Vaste commissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
Kopie: Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
08-05-2025
Geachte Kamerleden,
Wilt u ons helpen? Wij – bezorgde burgers uit diverse windstreken van Nederland – willen graag onze kinderen zonder zorgen laten buitenspelen, onze was buiten hangen en onze honden uitlaten,[1] zonder dat we bang hoeven te zijn om ziek te worden van een wolk van pesticiden, doordat de buurman lelies of tulpen teelt naast ons huis.
Namens tien groepen bezorgde bewoners verspreid over Nederland, vragen wij u om gezondheid te verkiezen boven de bollenteelt. Nu voeren wij rechtszaken tegen telers, maar we willen helemaal niet tegenover onze boer-buren staan in de rechtszaal. Helaas voelen we ons hiertoe genoodzaakt, omdat we niet worden beschermd door regelgeving. Veel liever zien we dat de politiek grenzen stelt aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen, bufferzones instelt rondom gevoelige functies (o.a. woningen, scholen, speeltuinen en fietspaden) en de meest schadelijke middelen verbiedt. De wetenschap is duidelijk genoeg om te weten dat voorzorgsmaatregelen nodig zijn.[2],[3] Pesticiden worden tot ver buiten de percelen gevonden, in onze huizen, in luiers, in huisstof, in de natuur – en hierdoor neemt het risico op ziektes als Parkinson, ALS en kanker toe. Vooral jonge en ongeboren kinderen lopen gevaar.
Steeds meer rechters geven ons dan ook gelijk. Ze leggen een volledig spuitverbod op,[4] of beperken het aantal toegestane bestrijdingsmiddelen sterk.[5] De rechters bevestigen dat middelen die zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), niet automatisch overal en altijd veilig zijn.[6] Rechters wegen ook mee dat de lelieteelt niet belangrijk is voor de maatschappij; het is een luxe exportproduct waar enkel de teler zelf baat bij heeft. Vervolgens trekt de teler vaak door naar een ander perceel en blijven wij met de gifboel achter.
Zolang er vanuit de overheid geen gepaste maatregelen komen om burgers de bescherming te geven waar ze recht op hebben, zullen we naar de rechter moeten stappen. Realiseert u zich dat elke rechtszaak opnieuw zorgt voor spanningen in onze dorpen. Buren komen tegenover elkaar te staan; velen van ons ontvangen dreigementen. Niemand wint bij de huidige situatie.
Velen van u dragen de agrarische sector een warm hart toe, en vinden het belangrijk dat de sector (meer) maatschappelijke waardering krijgt. De kritiek die leeft op het gebied van bestrijdingsmiddelen, richt zich vooral op de bollenteelt en dan specifiek op de lelieteelt. De lelieteelt gebruikt gemiddeld 113 kg werkzame stof/ha, dat is ruim vier keer meer dan tulpen en tachtig keer meer dan tarwe![7] Ook de telers van voedselgewassen, die over het algemeen relatief minder pesticiden gebruiken, staan nu in de schijnwerpers van de maatschappelijke kritiek. Een verbod of beperking van de gangbare bollenteelt nabij woningen en scholen zou een positieve werking hebben op het gehele imago van de agrarische sector.
De Tweede Kamer heeft al meermaals moties aangenomen voor het instellen van bufferzones,[8],[9] het beperken van het areaal lelieteelt[10] en om het pesticidengebruik in de leliesector met 50% te reduceren.[11] Wij roepen u op om de minister aan te sporen om deze moties met spoed om te zetten in wetgeving en de verantwoordelijkheid hiervoor niet te beleggen bij gemeentes of bij de sector zelf (zoals in een convenant). De sector en gemeentes beloven al vele jaren beterschap, maar de situatie wordt in de praktijk alleen maar slechter. We roepen u daarom nadrukkelijk op om uw steun te uiten richting de minister voor landelijke wet- en regelgeving om onze gezondheid te beschermen.
Met vriendelijke groeten,
Namens AARDige Buren:
Diny van den Bout, De Pol (Ov.) en 39 buren
Menno Huge, Markelo (Ov.) en 12 buren
Fam. Westerhof, Darp (Dr.) en 17 buren
Meta Oostendorp en Ingeborg van Kints, Dwingeloo (Dr.)
Marius Vervoordeldonk, Berlicum (N-B) en 23 buren
Dick Spaapen, Tricht (Gld.) en 2 buren
Walter Vesters, Kootwijk (Gld.)
Gitta Visser, Wieringerwaard (N-H)
Joost van den Bergh, Haarlem (N-H)
Carel Otten, Sevenum (Li.)
————————————————————————————————————–
AARDige Buren zijn groepen burgers die samen opkomen voor hun gezondheid, en de gezondheid van hun buren en de natuur. AARDige Buren worden ondersteund door de Vogelbescherming, Vlinderstichting, Natuur en Milieu, Natuur en Milieufederaties, ParkinsonNL, de Parkinson Vereniging, Caring Doctors, Greenpeace, KWF Kankerbestrijding, Meten=Weten, Pesticide Action Network Nederland en Urgenda.
————————————————————————————————————–
Bijlage: persoonlijke oproepen van omwonenden
Fam. A. J. de Jong, Markelo (Ov.):
“Door oplettende ouders en onze omwonendengroep is vorige week voorkomen dat er pal naast een basisschool en een BSO lelieteelt kon plaatsvinden. We moesten hiervoor veel brieven sturen, de gemeente alarmeren en ophef maken. Schande dat wij dat zelf moesten voorkomen – waarom zijn daar geen regels voor?!”
Evert Slagman, Tricht (Gld.)
“Wij willen heel graag dat onze oppaskindjes en wij, zonder gevaar voor onze gezondheid door de intensief bespoten sierteelt, kunnen blijven wonen waar we nu wonen. Wij moeten er niet aan denken dat deze kinderen, net als ik, op veel te vroege leeftijd Parkinson krijgen. We vertrouwen erop dat u prioriteit geeft aan gezondheid boven geld.”
Fam. Westerhof, Darp (Dr.):
“Bram is onze Drentse Partijshond en is nu 5 jaar. We hebben hem gekocht met het oog op het behoud van het Drentse cultuurgoed, maar dit ras is ook gevoelig voor epileptische aanvallen. Onze Bram had die tot zijn vijfde niet. Maar vorig jaar kwam mijn vrouw met Bram in een gifwolk terecht die over maïs werd gespoten. Ze is zo snel mogelijk via een andere route naar huis gegaan, maar binnen 24 uur na thuiskomst kreeg Bram meerdere epileptische aanvallen. Na meerdere dierenartsbezoeken, aanpassing van voer en toediening van medicijnen, kunnen wij en Bram ’s nachts weer normaal slapen. Maar nu wij een lelieveld naast ons huis hebben, waar vele malen meer gif wordt gespoten, maken we ons ernstige zorgen dat Bram dit jaar niet gaat overleven. Wij kunnen nooit aantonen welk gif is gebruikt en we kunnen de causaliteit tussen de gifwolk en het triggeren van epileptische aanvallen ook niet juridisch onderbouwen. Maar eenieder kan dat op zijn boerenklompen aanvoelen.”
[1] Volgens het officiële advies van de GGD moeten we binnen blijven met ramen en deuren dicht wanneer (en nadat) er met bestrijdingsmiddelen is gespoten: https://ggdleefomgeving.nl/schadelijke-stoffen/bestrijdingsmiddelen/#voorkom-dat-je-in-aanraking-komt-met-de-spuitnevel
[2] Zie voor een overzicht: https://aardigeburen.nl/dossier-landbouwgif/#effect-gezondheid
[3] 175 artsen hebben dit recent onderschreven in een medische verklaring, zie https://www.gifvrijwapserveen.nl/
[4] Zie bijv. de zaak Sevenum: https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Limburg/Nieuws/Paginas/Verbod-teler-om-gewasbeschermingsmiddelen-lelieteelt-te-gebruiken.aspx
[5] Zie bijv. de zaak Boterveen: https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Arnhem-Leeuwarden/Nieuws/Paginas/Teler-mag-vier-bestrijdingsmiddelen-blijven-gebruiken.aspx, en de zaak Sint-Michielsgestel: https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBOBR:2024:3440.
[6] De Raad van State kwam tot dezelfde conclusie in de zaak over Natura 2000-gebied Holtingerveld: https://www.raadvanstate.nl/actueel/nieuws/april/meer-onderzoek-gewasbeschermingsmiddelen/
[7] Cijfers CBS, gebruik per hectare per jaar, 2020: https://opendata.cbs.nl/?searchKeywords=85130ned#/CBS/nl/dataset/85130NED/table
[8] Motie van het lid Ouwehand c.s., Kamerstuk 27858, nr. 464
[9] Motie van het lid Vedder c.s., Kamerstuk 27 858, nr. 659
[10] Toezegging TZ202405-22
[11] Motie van de leden Holman en Vedder, Kamerstuk 27 858, nr. 662
