Het voorjaar staat weer voor de deur – en daarmee helaas ook het nieuwe landbouwgif-seizoen. Vooral de leliebollenteelt is grootgebruiker van pesticiden: per hectare wordt zo’n 114 kilo werkzame stof gebruikt. Ter vergelijking: bij tarwe is het 3 kg/ha. De natuur en omwonenden zijn niet tegen de gifspuit beschermd; tot pal langs de rand van tuinen of schoolpleinen mag de spuitarm komen. Wetende dat gifresten in de woningen en urine van omwonenden tot op 250 meter afstand in hoge concentraties is gevonden, maken veel omwonenden zich zorgen over het effect op hun gezondheid.
Een teler hoeft zijn buren niet te informeren als hij naast hen lelies gaat telen, noch met welke middelen en hoe vaak hij zal gaan spuiten. Volgens de agrarische sector is dat ‘concurrentiegevoelige informatie’, maar voor omwonenden is het juist belangrijke milieu-informatie, waar burgers recht op zouden hebben.
De afgelopen jaren hebben verschillende groepen omwonenden zich verenigd en zijn – na pogingen om er minnelijk met de teler uit te komen – rechtszaken begonnen tegen de lelieteelt. De rechter weegt de verschillende belangen af op een specifieke locatie: het gezondheidsbelang van de omwonenden versus het economische belang van de teler. Dat economische belang is aanzienlijk kleiner wanneer de zitting plaatsvindt vóórdat de bollen in de grond zitten, omdat de teler dan nog de mogelijkheid heeft om voor een andere teelt te kiezen.
Om deze reden is het dus goed om zo snel mogelijk in actie te komen wanneer je vermoed dat er op een perceel in jouw buurt lelies komen. Voorbereidingen op de lelieteelt zijn soms te herkennen doordat in het voorafgaande seizoen Afrikaantjes (Tagetes) worden geteeld, die worden gedood met herbiciden en vervolgens worden ondergeploegd. Vaak wordt het land daarna gedraineerd: let daarvoor op grote rollen omwikkelde drainagebuizen. De volgende stap is het aanleggen van een beregeningssysteem en het maken van teeltbedden van 1 tot 1,5 meter breed.
Woon jij in een regio waar lelieteelt voorkomt, en zie je deze dingen gebeuren vlakbij jouw woning, school, of speeltuin? Dan adviseren wij je om zo snel mogelijk in gesprek te komen met de teler, de verpachter (indien van toepassing) en andere omwonenden om je zorgen over mogelijke lelieteelt en gifgebruik te delen. Misschien zijn er afspraken te maken over een andere teelt, omschakeling naar biologisch, of het aanhouden van brede spuitvrije zones. Op basis van de ervaring van afgelopen jaren staan er verschillende voorbeeldbrieven op de website van AARDige Buren, die je kan gebruiken als inspiratie om naar de teler of landeigenaar in jouw buurt te sturen.
Voorkomen is beter dan genezen, dus dit voorjaar is het van belang om snel in actie te komen!
