In de media

In een uitspraak over pesticiden bij lelieteelt geeft het gerechtshof in Den Bosch de wetgever en de toelatingsorganisatie een veeg uit de pan. De middelen zijn niet getoetst op risico’s op parkinson of ontwikkelingsstoornissen bij jonge of ongeboren kinderen.

Een boer in het Limburgse Sevenum mag de komende drie jaar geen bestrijdingsmiddelen gebruiken bij de teelt van lelies. Het gerechtshof in ’s-Hertogenbosch oordeelde dinsdag dat de boer een bijzondere zorgplicht heeft voor direct omwonenden en dat hij een onrechtmatige daad pleegt als hij volgens plan in 2027 een van zijn akkers in de buurt van een woonwijk gebruikt voor lelieteelt.

In zijn uitspraak in hoger beroep geeft het hof de Nederlandse staat een stevige tik op de vingers. De regelgeving in Nederland schiet tekort om kwetsbare groepen te beschermen tegen risico’s voor de gezondheid bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, stelt het hof.

Voorzorgsbeginsel

Tijdens de toelatingsprocedure voor de middelen die de lelieteler wil gebruiken is geen onderzoek gedaan naar risico’s op de ziekte van Parkinson en andere neurodegeneratieve ziektes, en op ontwikkelingsstoornissen voor jonge of ongeboren kinderen. Dat had wel gemoeten, oordeelt het hof, omdat de middelen een potentieel gevaar opleveren voor het ontstaan van deze ziektes.

In geval van twijfel kan de overheid het voorzorgsbeginsel toepassen door het gebruik van middelen te beperken of te verbieden. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) had daarom wetenschappelijke deskundigen om een risicobeoordeling moeten vragen. Zo’n beoordeling is verplicht als gevolg van een uitspraak van het Europees Hof van Justitie.

Geen adequate nationale wetgeving

Een teler moet erop kunnen vertrouwen dat bij het gebruik van toegelaten middelen geen reëel gevaar op gezondheidsschade bestaat, zegt het hof. Maar bij de boer in Sevenum is hiervan geen sprake, omdat Nederland zich niet aan de Europese verplichting voor een risicobeoordeling heeft gehouden.

Daar komt nog bij dat Nederland volgens het hof een Europese richtlijn over duurzaam gebruik van pesticiden niet goed in de nationale wetgeving heeft verwerkt. Volgens die richtlijn moet een lidstaat het gebruik van pesticiden minimaliseren in gebieden met kwetsbare groepen als kinderen, ouderen en zwangere vrouwen. In plaats daarvan heeft Nederland een algeheel verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen ingevoerd, maar daarvan is onder andere gebruik in de landbouw uitgezonderd.

GroenLinks-PvdA: Goed nieuws

In mei vorig jaar oordeelde de rechtbank in Roermond al dat de boer in Sevenum geen gif mocht spuiten. Die zaak was aangespannen door 35 omwonenden. Op advies van LTO Nederland en de Koninklijke Algemene Vereniging voor Bloembollencultuur (KAVB) ging de boer in hoger beroep bij het gerechtshof. Dat bevestigt het spuitverbod en legt de bal nu bij de wetgever.

“De uitspraak is goed nieuws voor mensen die zich zorgen maken over hun gezondheid, en ook voor de natuur”, zegt Tweede Kamerlid Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) in een reactie. “Belangen als volksgezondheid, voedselzekerheid en een gezonde natuur moeten veel zwaarder gaan wegen. Met deze uitspraak in de hand is wetgeving de volgende logische stap. Dat zal van het volgende kabinet moeten komen. Het huidige kabinet laat boerenbelangen zwaarder wegen dan volksgezondheid.”

“We zijn enorm opgelucht”, zegt omwonende Carel Otten. “We hopen dat de overheid overmatig pesticidengebruik rondom woningen gaat verbieden, zodat wij niet meer tegenover telers in de rechtbank hoeven te staan.”

114 kilo pesticiden per hectare

De omwonenden kregen steun van Aardige Buren, een coalitie van maatschappelijke organisaties die bewoners helpt op te komen voor een gezonde leefomgeving. De organisatie wijst erop dat de toelatingsprocedure voor pesticiden hiaten bevat en dat de overheid nalatig is.

Boeren telen vaak lelies als ‘tussengewas’, om te voorkomen dat de grond uitgeput raakt door de teelt van steeds dezelfde gewassen. Met een goede oogst kan de grond herstellen én valt er goed te verdienen. Telers voeren geregeld aan dat ze maar eens in de zoveel jaar spuiten wat voor lelies nodig is, en dan alleen van mei tot september. Aardige Buren stelt daartegenover dat voor de lelieteelt 114 kilo pesticiden per hectare nodig is, tegen 25 kilo bij tulpen, 8 bij aardappelen en 3 bij tarwe.

Dit artikel is op 22-07-2025 gepubliceerd in Trouw.

Inwoners van Sevenum krijgen voorlopig geen lelieteelt naast hun huis. Het gerechtshof van Den Bosch bevestigde dinsdag het verbod op lelieteelt naast een woonwijk in het Limburgse dorp. Voor de teelt zijn veel bestrijdingsmiddelen nodig, die mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid.

De uitspraak is de derde juridische nederlaag voor Nederlandse lelietelers in iets meer dan een jaar tijd. Vorig jaar legde de rechtbank Roermond in een kort geding al een verbod op. In april oordeelde de Raad van State in een andere zaak dat lelieteelt mogelijk schadelijk is voor de natuur, en dus vergunningsplichtig. Donderdag bevestigde het hof het eerdere verbod, en de kritiek op het handelen van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).

Voor de teelt van lelies zijn uitzonderlijk veel bestrijdingsmiddelen nodig. Het wetenschappelijke bewijs dat die middelen bij mensen tot neurodegeneratieve ziektes kunnen leiden, zoals parkinson, groeit de laatste jaren. Ook lijken ze invloed te hebben op de ontwikkeling van (ongeboren) kinderen. In de toelatingsprocedure van het Ctgb is echter geen aandacht voor dergelijke risico’s. Ook heeft Nederland niet de vereiste risicobeoordeling laten uitvoeren. Het Ctgb bevestigt dit.

Voorzorgsbeginsel

Het gerechtshof oordeelt dat dit in strijd is met het zogeheten voorzorgsbeginsel. Hoewel de middelen die de teler wil gebruiken zijn toegestaan, kan hij er dus niet van uitgaan dat het gebruik niet ten koste zal gaan van de gezondheid van omwonenden. Het hof verbiedt daarom lelieteelt op het perceel tot eind 2028.

Het hof wijst er ook op dat Nederland de Europese richtlijn omtrent duurzaam gebruik van pesticiden niet goed heeft ingevoerd. Daarin staat dat lidstaten het gebruik van zulke middelen in de buurt van kwetsbare groepen, zoals kinderen en ouderen, moeten minimaliseren. Dat is niet in de Nederlandse wet opgenomen, waardoor de bescherming van die kwetsbare groepen tekortschiet.

De zaak is aangespannen door 35 omwonenden van het perceel. Sommigen wonen op enkele tientallen meters van de grond waar de lelies zouden verschijnen. De teler bood aan een bufferzone aan te houden van 50 meter en het aantal middelen te beperken, maar dat was voor de omwonenden niet genoeg. Zeven van de middelen die hij wilde gebruiken, kunnen mogelijk hersenschade aanrichten.

‘Sectoraangelegenheid’

In mei vorig jaar oordeelde de rechtbank Roermond dat de kans op gezondheidsschade bij omwonenden zwaarder weegt dan het commerciële belang van de teler. Daarbij wees de rechter op het hoge gebruik van bestrijdingsmiddelen bij lelieteelt en het feit dat resten daarvan tot op 250 meter afstand terug worden gevonden.

De teler zelf zag aanvankelijk af van hoger beroep, maar brancheorganisaties LTO en KAVB noemden de zaak een ‘sectoraangelegenheid’. Zij zagen de uitspraak als een bedreiging voor de lelieteelt in heel Nederland. De teler ging alsnog in beroep en zei tijdens de zitting: ‘Ik zit hier voor al mijn collega’s.’

Het vonnis van de rechtbank geldt vooralsnog alleen voor het perceel in Sevenum, en tot 2028. Maar ook elders in het land hebben omwonenden rechtszaken aangespannen tegen lelietelers. Deze uitspraak versterkt hun positie in de rechtbank.

‘We zijn enorm opgelucht’, zegt Carel Otten, een van de omwonenden. ‘Nu hopen dat de overheid overmatig pesticidengebruik rondom woningen gaat verbieden, zodat wij niet meer tegenover telers in de rechtbank hoeven te staan.’

Dit artikel stond op 22-07-2025 in De Volkskrant.

Als wetenschappers dringen wij erop aan pesticiden in de bloementeelt te verbieden nog vóór er wetenschappelijk bewijs is voor de schade die dit met zich meebrengt. Tijd om daarop te wachten, hebben we namelijk niet, betogen Nico van den Brink en Paul van den Brink.

Nico van den Brink is hoogleraar Toxicologie aan Wageningen Universiteit. Paul van den Brink is hoogleraar Chemische Stress Ecologie aan Wageningen Universiteit.

De laatste tijd is er veel discussie over de risico’s voor biodiversiteit en de mens van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw, met name in de bloemen- en bloembollenteelt. Boeren zeggen dat ze niks verkeerd doen: alle stoffen die ze gebruiken zijn toegestaan. Bewoners brengen daar tegenin dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen wordt geassocieerd met de teruggang van biodiversiteit en een toename van neurologische aandoeningen als parkinson en alzheimer. Beide partijen hebben gelijk.

Dus hoe nu verder? De toelating is opgetuigd om de grenzen aan te geven van wat aanvaardbare risico’s zijn. Bij dit ‘risicoprincipe’ worden de risico’s van het gebruik van bestrijdingsmiddelen afgewogen tegen de voordelen van hetgeen we willen beschermen. Die risico’s, die er altijd zijn als moedwillig bestrijdingsmiddelen in het milieu worden gebracht, worden wetenschappelijk vastgesteld. Of ze aanvaardbaar zijn, is vervolgens een maatschappelijke afweging.

Bij gebrek aan onomstotelijk wetenschappelijk bewijs dat bestrijdingsmiddelen leiden tot neurologische aandoeningen en verlies van biodiversiteit, blijft die maatschappelijke besluitvorming achter. En gezien de alarmerende signalen die erop duiden dat hier wel degelijk een relatie tussen bestaat, is dat onaanvaardbaar.

Bewijs laat op zich wachten

Parkinson én het verlies aan biodiversiteit kennen vele oorzaken, even als het verlies van biodiversiteit– het leggen van een causaal verband met bestrijdingsmiddelen is daarom erg ingewikkeld. Het bewijs voor een oorzakelijk verband kan echter nog lang op zich laten wachten. Maar die tijd hebben we niet.

Ook al zijn wij wetenschappers, pleiten wij er daarom voor om niet te wachten op wetenschappelijk bewijs. Op basis van het zogenoemde ‘voorzorgsprincipe’ hoeft men niet te wachten met milieubeschermende maatregelen totdat onomstotelijk bewijs van de schadelijke effecten is geleverd, aldus artikel 1.4 van de verordening die de toelating van bestrijdingsmiddelen voor de EU regelt.

De bloemen- en bloembollenteelt lenen zich goed voor het gebruik van het voorzorgsprincipe, aangezien het bestrijdingsmiddelengebruik in deze teelt erg hoog is en de sector geen voedsel produceert wat vaak een argument voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen is.

Bied boeren compensatie

Vanuit het voorzorgsprincipe stellen wij dan ook dat er snel besloten moet worden om het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bloemen- en bloembollenteelt te verbieden. Boeren zullen dan over moeten naar alternatieve teelten, op basis van duurzame methodes die momenteel ontwikkeld worden. Hiervoor moeten ze tijd krijgen. Of ze moeten op een andere manier worden gecompenseerd.

Verlies van biodiversiteit heeft niet alleen gevolgen voor de natuur, maar bijvoorbeeld ook voor onze landbouw, het toerisme en andere sectoren. En parkinson en vergelijkbare aandoeningen zijn mensonterend.

Deze aanpak is overigens niet nieuw: we hebben dit eerder gedaan. Namelijk in relatie tot asbest.Als we in dat dossier op het sluitend wetenschappelijk bewijs hadden gewacht, waren er nog veel meer slachtoffers te betreuren geweest.

Deze opinie is gepubliceerd in De Volkskrant.

De lelieteelt staat onder druk in Nederland. In verschillende gemeenten, ook in Fryslân, wordt geprotesteerd tegen het intensieve gebruik van pesticiden bij de teelt van de bloemen. Toch behoren leliebollen tot de meest geëxporteerde bloembollensoorten. Hoe kan dat?

Al jarenlang worden de Nederlandse leliebollen vooral geëxporteerd naar China, de Verenigde Staten, Vietnam, Mexico en Colombia. De bloem heeft in die landen vaak een grote culturele betekenis.

In China bijvoorbeeld staat de lelie symbool voor een lang en gelukkig huwelijk. Vrouwen krijgen daarom vaak op hun trouwdag een boeket lelies.

Raad Weststellingwerf

In Friesland worden op tientallen hectares leliebollen geteeld. Gemeenten worstelen ermee: aan de ene kant zijn er inwoners die zich zorgen maken over hun gezondheid vanwege pesticiden. Aan de andere kant is er ook het belang van de lelieteler, waarmee ze rekening willen, of moeten, houden.

Maandagavond wordt er in de gemeenteraad van Weststellingwerf gesproken over de lelie. Burgemeester en wethouders willen toewerken naar een verbod op nieuwe lelieteelt. Bestaande teelt verbieden is juridisch gezien een lastig verhaal.

Ook andere gemeenten worden strenger als het gaat om lelieteelt. Onlangs legde ook de gemeente De Fryske Marren beperkingen op.

Lees het hele artikel van Omrop Fryslân hier.

Yvon Jaspers werkt aan een programma over parkinson, nadat de ziekte een jaar geleden werd vastgesteld bij haar 43-jarige broer Willem. Met het maken van het programma voelt Jaspers zich alsof ze „in een spagaat zit”.

Yvon Jaspers: ’Link tussen parkinson en het boerenbestaan’

„Bestrijdingsmiddelen, pesticiden die wereldwijd gebruikt worden in de landbouw om ons voedsel te produceren en waarvan we denken dat het oké is omdat het gebruik ervan is goedgekeurd, spelen een aantoonbare rol in het krijgen van parkinson”, aldus de presentatrice, die veel programma’s maakt over het boerenleven. „Dus enerzijds is er het boerenbestaan waar ik al twintig jaar met veel liefde televisie over maak en anderzijds is er nu mijn broer die zo jong parkinson heeft.”

Voor Jaspers is het een verhaal dat ze niet kan negeren. Ze voert gesprekken met een neuroloog van het Radboud UMC in Nijmegen. „Met een groot team doet hij al jaren onderzoek naar het gezondheidseffect van bestrijdingsmiddelen. Hij liet me landkaarten zien, van onder andere Frankrijk en Canada. Die tonen aan dat parkinson vooral voorkomt in landbouwgebieden.”

Lees het hele artikel hier van de Telegraaf.

Een grootschalig internationaal onderzoek met ratten laat een statistisch significant verband zien tussen glyfosaat – de werkzame stof van onkruidverdelger Roundup – en kanker. Deskundigen noemen de bevindingen “baanbrekend” en “zorgwekkend”. Zij vinden dat de Europese toelatingsautoriteiten de stof zo snel mogelijk moeten herbeoordelen. 

Onderzoekers uit Europa en de Verenigde Staten vonden onder meer een statistisch significant verband tussen glyfosaat en leukemie. Ook was er een link met meer dan tien andere tumoren, waaronder huid- en leverkanker. Daniele Mandrioli, die de leiding had over de studie, vertelt dat er met drie verschillende concentraties glyfosaat is getest. “We zagen in elke testgroep meerdere tumoren. Dat versterkt het bewijs dat de stof kankerverwekkend is.” 

De onderzoekers van onder meer het Ramazzini Instituut, King’s College London en Boston College hebben niet alleen de werkzame stof glyfosaat getest, maar ook twee pesticiden mét glyfosaat, waaronder een type Roundup dat in Europa wordt gebruikt. 

Lees het hele artikel hier op Zembla.

Drenthe komt toch met apart beleid voor de lelieteelt. Alle telers moeten aan kunnen tonen dat ze met hun gewasbeschermingsmiddelen geen schade toebrengen aan Natura 2000-gebieden. Kunnen ze dat niet, dan moeten ze bij de provincie een vergunning aanvragen en toetst de provincie die.

De provincie moet ook wel na een uitspraak van de Raad van State. Uiteindelijk gaat de provincie ook handhaven. Mogelijk komt er een tijdelijk verbod op uitbreiding van de lelieteelt. Verder wil de provincie ook een langjarig onderzoek naar de effecten van gewasbeschermingsmiddelen in de natuur.

Gevolg Raad van State

En dat terwijl de provincie – vooral door de BBB in de coalitie – inzette op geen extra regels bovenop landelijk beleid. Maar Drenthe moet nu wel door de jongste uitspraak van de Raad van State. Die oordeelde op 2 april dat de provincie Drenthe niet kan bewijzen dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt binnen 250 meter van een Nataura 2000-gebied geen schade oplevert.

Dus zullen telers met een zogeheten voor-toets aan moeten tonen dat ze geen negatieve effecten veroorzaken voor de natuur. Kunnen ze dat niet aantonen, dan moeten ze een vergunning aanvragen bij de provincie, die dan de voor-toets doet. Afhankelijk van die uitkomst krijgt een lelieteler wel of geen vergunning.

Nog niet handhaven

Heeft een teler geen vergunning terwijl dat toch moet? Dan gaat de provincie handhaven. Maar nog niet in 2025, want er komt een overgangsjaar. Dat betekent dat in de meeste gevallen niet wordt opgetreden bij een overtreding, maar dat eerst een waarschuwing volgt. Dat geldt overigens niet voor telers die al eerder een waarschuwing kregen voor teelt binnen 250 meter van een Natura 2000-gebied. Zij kunnen dit teeltseizoen, bij een nieuwe overtreding dicht bij Natura 2000, al wel te maken krijgen met handhaving.

In 2025 kiest de provincie voor een overgangsjaar, omdat op het moment van de uitspraak veel teelten al in de grond zaten. Telers konden niet weten dat zij een voor-toets moesten aanleveren.

Lees het hele artikel hier op RTV Drenthe.

Marcia Luyten

Een stipje dat van de atlas verdwijnt zodra je uitzoomt, ineens frontlinie van verzet: Wapserveen. Dorp van achthonderd Drentenaren, rietgedekte hoeves omzoomd door de Wapserveensche Aa en rechte blokken groen. Gifgroen, want boerderijen werden woonvilla’s en koeien, aardappelen, rogge en tarwe werden lelies.

Een hectare zomertarwe wordt volgens de Rekenkamer bespoten met 1 kilo ‘werkzame stof’. Een hectare lelies met 114 kilo. Nu hebben kinderen er leukemie, jonge mensen ALS en parkinson, en zet het rustieke Wapserveen zichzelf op de landelijke kaart.

Lees de hele column hier in De Volkskrant.

Dolf Jansen

Vorige week liep ik door een gang in het Tweede Kamergebouw. Overal om me heen zag ik verwijzingen naar de prachtige maar bedreigde natuur, insecten, bloemen, bossen, vrolijke varkens en bezorgde koeien, de aanduiding dat er Geen Planeet B bestaat, u begrijpt, ik was bij de Partij voor de Dieren.

Waarom? Ik moest daar even langs. Aan het eind van diezelfde gang zijn namelijk de burelen van de BBB, en daar was ik uitgenodigd. Om een podcast lang in gesprek te gaan met partijleider Van der Plas, voor ‘BBBonje’. Het idee: Van der Plas gaat in gesprek met mensen die het met haar oneens zijn, en andersom ook vaak. Niet geheel onterecht dus dat ze bij mij terechtkwamen. En omdat ik, hier en in mijn komende oudejaarsvoorstelling, pleit voor dat gesprek, het openstaan (juist) voor afwijkende meningen en emoties, nam ik de uitnodiging aan.

Lees de hele column hier in Trouw.

De Drentse gemeente Westerveld gaat onderzoek doen naar de juridische mogelijkheden om de teelt van lelies te beperken. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de mogelijkheid om bollenvelden in de buurt van basisscholen en woonwijken te verbieden en een limiet te stellen aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

De gemeenteraad nam dat besluit gisteravond, na onder meer een emotionele brief aan de Tweede Kamer van huisarts Evelien van Soldt uit Wapserveen.

Volgens de arts leidt het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de sierteelt tot “zorgwekkende gezondheidsontwikkelingen” in haar dorp, dat deel uitmaakt van de gemeente Westerveld. De ziekte van Parkinson komt daar relatief veel voor, net als de zeldzame spierziekte ALS. “Op één basisschool zitten drie kinderen met leukemie”, schrijft de huisarts in de brief, die werd ondertekend door meer dan 400 andere artsen.

Betere afspraken

De gemeenteraad voelt niets voor een algeheel verbod op bestrijdingsmiddelen. “We hebben meer aan betere afspraken met telers dan dat we hier stoere uitspraken doen die geen stand houden”, aldus CDA-raadslid Gerjo Ballast bij RTV Drenthe. “We willen weten waar de piketpaaltjes geslagen kunnen worden.”

Zowel voor- als tegenstanders van de lelieteelt waren gisteravond naar het gemeentehuis gekomen. In de stromende regen verzamelden zich eerst ruim honderd trekkers met bollenboeren. Even later meldden zich bijna evenveel tegenstanders, maar de sfeer bleef gemoedelijk en er werden alleen wat leuzen geroepen.

Lees het hele artikel hier op NOS.

Westerveld heeft met de lelieteelt een steeds giftiger dossier in handen. Steeds meer mensen richten hun blik op de gemeente, die het ook niet lijkt te weten.

De nieuwe en anonieme actiegroep ‘Boze Burgers van Westerveld’ spoot begin deze week met gele verf ‘Pas op, landbouwgif’ op de toegangswegen van alle dorpen in Westerveld. Het betekende het startsein van een onrustige week.

In de gemeente worden, soms op enkele tientallen meters van huizen, lelies geteeld en bespoten met pesticiden. Deze gewasbeschermingsmiddelen worden in verband gebracht met neurologische aandoeningen zoals Parkinson, ALS en Alzheimer en met kanker. Zie hier de zorgen van een deel van de inwoners. Die vinden dat de gemeente haar zorgplicht verkwanselt: de verantwoordelijkheid om te zorgen voor een veilige, gezonde en schone leefomgeving.

Zorgen weggespoten
Kennelijk was de verf niet bedoeld om permanent aanwezig te zijn, want een dag later had de gemeente alle gele ‘waarschuwingen’ alweer weggepoetst. Uit het gemeentehuis van Diever kwam een stevig signaal: de gemeente deed aangifte tegen de actievoerders. Ook wil Westerveld de kosten verhalen op de actiegroep.

Of een aangifte de toch al giftige sfeer rondom de lelieteelt ten goede komt, is zeer de vraag. Had de factuur van het schoonmaakbedrijf niet volstaan? Tegenstanders van de lelieteelt zien dit als bewijs dat Westerveld op de hand is van de lelieteler. Voor hen voelt het alsof hun zorgen met een hogedrukspuit worden weggespoten.

Lees het hele artikel hier.

In het buitengebied van Markelo is onrust ontstaan nadat een weiland pal naast een kinderopvang zou worden gebruikt voor lelieteelt. En dat is in strijd met de afspraken die de gemeente Hof van Twente heeft gemaakt rond de teelt. Dankzij oplettende ouders gaat het plan niet door.

Intensieve bollenteelt, zoals lelieteelt, ligt onder een vergrootglas. Er wordt in die vorm van akkerbouw namelijk veel gewerkt met pesticiden. Er zijn zorgen over wat voor gevolgen dat landbouwgif heeft op de volksgezondheid.

Het inademen van die minuscule deeltjes kan ziek maken. In Frankrijk is een neurologische aandoening als Parkinson al officieel erkend als ziekte veroorzaakt door landbouwgif. In Nederland nog niet. Het gebruikte gif is in volgens de wet legaal, maar de roep om andere regelgeving groeit.

Lees het hele artikel hier.